||om tat sat||

సుందరకాండ.
అథ సప్తచత్త్వారింశస్సర్గః||

పంచ సేనాపతీన్ స అనుచరాన్ స వాహనాన్ ప్రమాపితాన్ సమీక్ష్య రాజా సమరోద్ధతః ఉన్ముఖం కుమారం అక్షం అగ్రతః ప్రసమైక్షత||

అథ తస్య దృష్ట్యర్పణ సంప్రచోదితః ప్రతాపవాన్ కాంచన చిత్రకార్ముఖః సదసి ద్విజాతి ముఖ్యైః హవిషాఉదీరితః పావకః ఇవ సముత్పపాత|| తతః వీర్యవాన్ నైరృతర్షభః మహత్ బాలదివాకరప్రభం ప్రతప్త జాంబూనద జాలసంతతం రథం సమాస్థాయ స మహహరిం ప్రతి యయౌ ||

తతః తపఃసంగ్రహః సంచయార్జితం ప్రతప్త జాంబూనదజాలశోభితం పతాకినం రత్నవిభూషిత ధ్వజమ్ మనోజవా అష్ట వరైః అశ్వైః సుయోజితం ||సురాసురాధృష్యం అసంగచారిణం రవిప్రభం వ్యోమచరం సతూణం సమాహితం అష్టాసి నిబద్ధబంధురం యథాక్రమావేశితశక్తితోరణం||తతః అమరతుల్యవిక్రమః విరాజమానం సః సహేమదామ్నా శశిసూర్య వర్చసా ప్రతిపూర్ణవస్తునా విరాజమానం దివాకరాభం రథం ఆస్థితః నిర్జగామ|| సః తురంగ మాతంగ మహారథస్వనైః ఖం మహీం చ స అచలాం పూరయన్ సమేతైః బలైః సహ తోరణస్థం సమర్థం ఆసీనం కపిం ఉపాగమత్||

సః అక్షః హరీక్షణః ప్రజాక్షయే యుగాంతకాలగ్నిం ఇవ అవస్థితం తం హరిం సమాసాద్య విస్మితజాత సంభ్రమః బహుమాన చక్షుసా సమైక్షత || మహాబలః పార్థివాత్మజః మహాత్మనః తస్య కపేః వేగం చ అరిషు పరాక్రమం చ స్వం బలం చ విచారయన్ హిమక్షయే సూర్య ఇవ అభివర్ధతే|| సంయతి దుర్నివారణం స్థిరం విక్రమం ప్రసమీక్ష్య సః( అక్షుః) జాతమన్యుః స్థిరః సమాహితాత్మా హనుమంతం శితైః శరైః ఆహవే ప్రచోదయామాస||తతః సః అక్షః గర్వితం శత్రుపరాజయోర్జితమ్ తం కపిం జితశ్రమం ప్రసమీక్ష్య బాణపాణిః ప్రగృహీతకార్ముకః సముదీర్ణమానసః అవైక్షత||

అశు పరాక్రమః హేమనిష్కాంగద చారుకుండలః సః కపిం సమాసాద | తయోః అప్రతిమః సంగమః సురః అసురాణాం అపి సంభ్రమప్రదః అభూత్ || కపేః కుమారస్య చ సంయుగం వీక్ష్య భూమిః రరాస | భానుమాన్ నతతాప| వాయుఅః న వనౌ| అచలః చ ప్రచచాల | ద్యౌః ఉదధిశ్చ చుక్షుభే||

తతః అథ వీరః సమాధిసంయోగవిమోక్షతత్త్వవిత్ సః సుముఖాన్ సువర్ణపుంఖాన్ పతత్రిణః సవిషాన్ ఉరగాన్ ఇవ త్రీన్ శరాన్ కపిమూర్ధ్ని అపాతయత్ ||సమం మూర్ధ్ని నిపాతితైః తైః శరైః క్షరన్ అసృగ్ధితవివృత్తలోచనః నవోదితాదిత్యనిభః శరాంశుమాన్ సః అంశుమాలికః ఆదిత్య ఇవ వ్యరాజత|| తతః సః పింగాధిపమంత్రిసత్తమః ఉదగ్ర చిత్రాయుధ కార్ముకం తం రాజవరాత్మజం సమీక్ష్య అహవః ఉన్ముఖః అపూర్యత చ ||మందరాగ్రస్థః ఇవ బలవీర్యసంయుతః సః వివృద్ధకోపః సబలం సవాహనం కుమారం అక్షం తదా నేత్రాగ్నిమరీచిభిః దదాహ||తతః బాణాసన చిత్రకార్ముకః శరప్రవర్షః సః రాక్షసాంబుదః యుధి ఆశు హరీశ్వరాచలే వలాహకః అచలోత్తమే వృష్టిం ఇవ శరాన్ ముమోచ||

తతః కపిః రణచండవిక్రమమ్ విరుద్ధతేజోబలవీర్య సంయుతం ఘనతుల్యవిక్రమమ్ తం కుమారం అక్షం ప్రసమీక్ష్య హర్షాత్ ననాద|| సః బాలభావాత్ యుధి వీర్యదర్పితః ప్రవృద్ధమన్యుః క్షతజోపమేక్షణః సః రణే అప్రతిమం కపిం గజః తృణైః ఆవృతం మహాకూపం ఇవ సమాససాద|| సః తేన ప్రసభం నిపాతితైః బాణైః ఘననాదనిఃస్వనః నాదం చకార | సః మారుతిః భుజోరువిక్షేపణ ఘోరదర్శనః ఆశు నభః సముత్పపాత|| బలీ రాక్షసానాం ప్రవరః ప్రతాపవాన్ రథీ రథశ్రేష్ఠతమః సః పయోధరః అశ్మవృష్టిభిః శైలం ఇవ శరైః కిరణ్ ఉత్పతంతం సమభిద్రవత్ || మనోజవః సంయతి చండవిక్రమః వీరః సః హరిః మారుతవత్ వినిష్పతన్ తస్య శరాన్ విమోక్షయన్ వాయుసేవితే పథి చచార||స మారుతాత్మజః ఆత్తబాణాసనం అహవోన్ముఖం విశిఖైః శరోత్తమైః ఖం ఆస్తృణాంతం తం అక్షం బహుమానచక్షుసా అవైక్షత చింతాం చ జగామ||

తతః మహభుజః కర్మవిశేషతత్త్వవిత్ కపిః మహాత్మనా కుమారవీరేణ భిన్నభుజాంతరః నదన్ రణే పరాక్రమం విచింతయామాస|| బాలదివాకరప్రభః మహాబలః అయం అబాలవత్ మహత్ కర్మ కరోతి| అత్ర సర్వాహవకర్మశోభినః అస్య ప్రమాపణే మే మతిః న చ జాయతే|| అయం మహాత్మా చ వీర్యతః చ మహాన్ సమాహితః సంయుగే అతిసహః | అయం అసంశయమ్ కర్మగుణోదయాత్ సనాగయక్షైః మునిభిః చ పూజితః||పరాక్రమోత్సాహ వివృద్ధమానసః ప్రముఖాగ్రతః స్థితః మామ్ సమీక్షతే శీఘ్రగామినః అస్య పరాక్రమః సురః అసురాణాం మనాంసి అపి ప్రకంపయేత్ ||
అయం న ఉపేక్షితః నాభిభవేత్ న ఖలు రణే అస్య పరాక్రమః వర్ధతే హి | అద్య ప్రమాపణం త్వేవ మమ రోచతే | వర్ధమానః అగ్నిః ఉపేక్షితుం న క్షమః||వీర్యవాన్ మహాబలః మహాకపిః ఇతి పరస్య ప్రవేగం చింతయన్ స్వకర్మయోగం చ విధాయ తథా వేగం చకార| అస్య వధే మతిం చ చక్రే||

వీరః పవనాత్మజః సః కపిః వాయుసేవితే పథి మహాజవాన్ సమాహితాన్ నివర్తనే భారసహాన్ తాన్ అష్ట హయాన్ తలప్రహారైః జఘాన||తతః తలేన అభిహితః పింగాధిపమంత్రినిర్జితః తస్య మహారథః ప్రభఘ్ననీడః పరిముక్తకూబరః హతవాజిభిః అంబరాత్ భూమౌ పపాత||మహారథ సః రథం పరిత్యజ్య సకార్ముకః ఖడ్గధరః ఖం ఉత్పతన్ ఉగ్రవీర్యవాన్ దేహం విహాయ తపోభియోగాత్ మారుతం ఆలయం ఋషిః ఇవ||తతః మారుతితుల్యవిక్రమః కపిః పతత్రి రాజానిలసిద్ధసేవితే అంబరే విచరంతం తం సమేత్య క్రమేణ తం పాదయోః దృఢం జగ్రాహ||

పితృతుల్యవిక్రమః వానరోత్తమః సః కపిః అండజేశ్వరః మహోరగం గృహ్యైవ తం సంయతి సహశ్రసః సమావిధ్య వేగాత్ మహీతలే ముమోచ||స రాక్షసః భగ్నబాహు ఉరు కటీ శిరోధరః అసృక్ క్షరన్ నిర్మథితాస్థిలోచనః సంభగ్నసంధిఃప్రవికీర్ణబంధనః వాయుసుతేన క్షితౌ హతః||

మహాకపిః తం భూమితలే నిపీడ్య రక్షోధిపతేః మహత్ భయం చకార | కుమారే హతే సః కపిః భృశజాతవిస్మయైః చక్రచరైః మహావ్రతైః మహర్షిభిః స యక్షపన్నగైః భూతైశ్చ స ఇంద్రైఘ్ సురైశ్చ సమేత్య నిరీక్షితః ||

వీరః వజ్రిసుతోపమప్రభం క్షతజోపమేక్షణం తం అక్షం నిహత్య ప్రజాక్షయే కృతక్షణః కాలః ఇవ తం తోరణమేవ అభిజగామ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సుందరకాండే సప్తచత్త్వారింశస్సర్గః ||

||ఓమ్ తత్ సత్||